Podatek od nieruchomości w Polsce od dawna budzi kontrowersje, szczególnie ze względu na sposób jego naliczania. Obecnie wysokość daniny zależy od powierzchni nieruchomości, a nie jej wartości rynkowej, co odbiega od standardów obowiązujących w większości krajów Unii Europejskiej. W rezultacie system ten jest krytykowany jako niesprawiedliwy i nieefektywny.
Obecny sposób naliczania podatku prowadzi do paradoksów. Właściciele dużych domów na wsi, które często mają niższą wartość rynkową, płacą wyższy podatek niż posiadacze małych, lecz luksusowych mieszkań w centrach miast. To dowodzi, że obecny system nie uwzględnia rzeczywistej wartości nieruchomości, co nie jest sprawiedliwe.
Podatki nie nadążają za zmianą cen
Dodatkowym problemem jest niedostosowanie stawek podatkowych do dynamicznych zmian na rynku. W ostatnich latach ceny nieruchomości w Polsce rosły w szybkim tempie, osiągając nawet 30 proc. wzrostu rocznie w niektórych regionach. Tymczasem maksymalne stawki podatku zwiększały się jedynie o 4,9 proc. Taka sytuacja ogranicza dochody samorządów, które tracą potencjalne środki na realizację lokalnych inwestycji.
Podatek katastralny – bardziej sprawiedliwe rozwiązanie?
Eksperci coraz częściej proponują wprowadzenie podatku katastralnego, który byłby naliczany na podstawie wartości nieruchomości. Taki system, choć nowy w Polsce, mógłby zapewnić bardziej równomierne obciążenie podatkowe oraz zwiększyć transparentność na rynku nieruchomości. Prof. Małgorzata Renigier-Biłozor z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego zauważa, że wprowadzenie wartości urzędowej jako podstawy opodatkowania pozwoliłoby uniknąć drastycznych podwyżek, które mogłyby zniechęcić społeczeństwo.
Polacy obawiają się zmian
Niechęć do zmian wynika głównie z obaw przed wzrostem opłat. Wielu Polaków boi się, że nowy system może znacząco obciążyć ich budżety, szczególnie w przypadku osób starszych czy rodzin o niskich dochodach. Eksperci wskazują jednak, że wprowadzenie ulg i preferencji dla grup wrażliwych, takich jak seniorzy, rodziny wielodzietne czy osoby z niepełnosprawnościami, mogłoby złagodzić te obawy.
Więcej środków dla samorządów
Reforma podatku od nieruchomości mogłaby znacząco zwiększyć dochody samorządów, co przełożyłoby się na większe możliwości finansowania lokalnych inwestycji. Transparentność w wycenie nieruchomości mogłaby również przyczynić się do zmniejszenia spekulacji na rynku i poprawy przejrzystości transakcji.
Przekształcenie podatku opartego na powierzchni na zależy od wartości to ogromne wyzwanie, które przeprowadzenia kampanii informacyjnej oraz konsultacji społecznych. Ważne będzie odpowiednie przygotowanie społeczeństwa do zmian, aby nowy system mógł być postrzegany jako sprawiedliwy i korzystny zarówno dla obywateli, jak i dla lokalnych samorządów.
